fidelis

fidelis
fĭdēlis, e, adj. [1. fides], that may be trusted or relied upon, trusty, faithful, sincere, true (class.; syn. fidus).
I.
Prop.
A.
Adj., constr. absol., with dat., or with in and acc.
(α).
Absol.:

cum et civis mihi bonus et firmus amicus ac fidelis videretur,

Cic. Cael. 6, 14: doctus, fidelis, Suavis homo, etc., Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 249 ed. Vahl.):

boni fidelesque socii,

Liv. 22, 37, 4; 9, 2, 5; 29, 7, 2; 22, 37, 4 Drak. N. cr.; cf.:

sociis multo fidelioribus utimur,

Cic. Att. 5, 18, 2:

est urbs Massilia fortissimorum fidelissimorumque sociorum,

id. Font. 1, 3:

fidelissima conjux,

id. Q. Fr. 1, 3, 3:

medicus multum celer atque fidelis,

Hor. S. 2, 3, 147:

minister,

id. C. 4, 4, 3:

seu visa est catulis cerva fidelibus,

id. ib. 1, 1, 27:

multorum opes praepotentium excludunt amicitias fideles,

Cic. Lael. 15, 54:

consilium,

id. Agr. 2, 2 fin.; cf. id. Clu. 31, 85:

opera,

id. Caecin. 5, 14; cf.:

operā Commii fideli atque utili,

Caes. B. G. 7, 76, 1:

cura,

Ov. H. 1, 104:

silentium,

Hor. C. 3, 2, 25:

desideria (patriae),

id. ib. 4, 5, 15:

lacrimae,

i. e. true, genuine, Ov. H. 14, 127.—
(β).
With dat.:

qui (Cn. Pompeius) unum Deiotarum fidelem populo Romano judicavit,

Cic. Phil. 11, 13, 34:

cave tu illi fidelis potius fueris quam mihi,

Plaut. Aul. 4, 2, 11:

illi fuisti quam mihi fidelior,

id. Capt. 3, 5, 58:

habere aliquem fidelem sibi,

id. Bacch. 3, 3, 87:

quem sibi fidelem arbitrabatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7; Hor. Ep. 2, 2, 1; Quint. 11, 2, 42.—
(γ).
With in and acc.:

quam fideli animo et benigno in illam fui,

Ter. Hec. 3, 5, 22; cf. Cic. Mil. 10, 29:

in amicos,

Sall. C. 9, 2 (others read: in amicis, v. Kritz. ad h. 1.).—
b.
Subst.: fĭdēlis, is, m., a trusty person, a confidant:

si quem tuorum fidelium voles, ad me mittas,

Cic. Fam. 4, 1, 2.
II.
Transf., in gen., of things, to be depended upon, sure, safe, strong, firm, durable (rare but class.):

nam et doctrina et domus, et ars et ager etiam fidelis dici potest: ut sit, quomodo Theophrasto placet, verecunda tralatio,

Cic. Fam. 16, 17, 1:

in nave tuta ac fideli,

id. Planc. 41, 97:

lorica,

Verg. A. 9, 707:

portus,

Ov. Tr. 4, 5, 5:

materies terebinthi ad vetustatem,

Plin. 13, 6, 12, § 54;

structura,

Front. Aquaed. 123:

rimis explendis fidelior pice,

Plin. 16, 36, 64, § 158:

fidelissimum glutinum,

id. 28, 17, 71, § 236.—Hence, adv., in two forms: fĭdē-lĭter (class.) and fĭdēle (ante- and postclass.).
I.
Faithfully, trustily, certainly, surely, honestly.
(α).
Form fideliter:

constanter et fideliter in amicitia alicujus permanere,

Liv. 33, 35, 9:

vivere simpliciter, fideliter vitaeque hominum amice,

Cic. Off. 1, 26, 92:

obtestatur per sua antea fideliter acta, etc.,

Sall. J. 71 fin.:

aliquid fideliter curare,

Cic. Att. 15, 20, 4: valetudini inservire, Tiro ap. Cic. Fam. 16, 17, 1:

colere amicos,

Plin. Ep. 7, 31, 5:

discere artes ingenuas,

Ov. P. 2, 9, 47:

retinent commissa (aures),

Hor. Ep. 1, 18, 70; cf.:

ejus (memoriae) duplex virtus, facile percipere et fideliter continere,

Quint. 1, 3, 1:

exstincta parum fideliter incendia,

Flor. 3, 5 med.
(β).
Form fidele:

fac fidele sis fidelis,

Plaut. Capt. 2, 3, 79: militare, Prud. steg. 10, 428. —
b.
Comp.:

quo propior quisque est servitque fidelius aegro,

Ov. M. 7, 563; Plin. Ep. 6, 24, 3.—
c.
Sup.: ut is optime te laudasse [p. 746] videatur, qui narraverit fidelissime, Plin. Pan. 56, 2.—
2.
(Acc. to II.) Surely, strongly, firmly: per quorum loca fideliter mihi pateret iter, Planc. in Cic. Fam. 10, 23, 2:

oratoris futuri fundamenta fideliter jacere,

Quint. 1, 4, 5:

quod fideliter firmum est, a primis statim actionibus arripere optimum est,

firmly grounded, id. 6, 4, 14; cf. Gell. 15, 2, 6.— Comp.:

qui quartanum passus convaluerit, fidelius constantiusque postea valiturum,

Gell. 17, 12, 3:

memoriae inhaerere fidelius,

Quint. 10, 6, 2; cf. id. 10, 3, 2.— Sup.:

fortunae inaurato fidelissime simulacro,

very solidly, durably, Plin. 33, 3, 19, § 61.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • Fidelis — ist der Vorname von folgenden Personen Jacob Fidelis Ackermann (1765–1815), deutscher Mediziner Fidelis Graf (1827–1901), Jurist und Mitglied des Deutschen Reichstags Heinrich Fidelis Müller (1837–1905), deutscher Priester und Komponist Fidelis… …   Deutsch Wikipedia

  • Fidelis — can be:* Fidelis is a Latin term meaning faithful . * It is the name of several historical monks, and some saints, including Saint Fidelis of Sigmaringen and Saint Fidelis of Como. * A Catholic based political advocacy organization. * The common… …   Wikipedia

  • Fidēlis — Fidēlis, Fortunatus, Arzt, geb. in St. Philippe d Agirone in Sicilien; st. 1630; ersteriche Medicin; er schr.: De relationibus medicorum, Palermo 1602, Lpz. 1674, 1679; Contemplatio medicalis, Palermo 1621 …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Fidelis, St. — Fidelis, St., ursprünglich Marcus Roy, geb. 1577 zu Sigmaringen, studierte in Freiburg im Breisgau und wurde ein ausgezeichneter Jurist, trat aber seinem Drange nach christl. Vervollkommnung gehorchend in den Kapuzinerorden und wurde 1612… …   Herders Conversations-Lexikon

  • fidelis — index faithful (diligent), loyal, true (authentic) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Fidelis — m Original Latin form of FIDEL (SEE Fidel), occasionally used as a given name in the English speaking world …   First names dictionary

  • Fidelis, S. (1) — 1S. Fidelis, Ep. (7. Febr.) Vom Lat. fidelis (Griech. πιστός) = getreu, redlich etc. – Der hl. Fidelis kam in seiner Jugend mit Kaufleuten aus dem Orient nach Merida (Emerita) in Spanien, und wurde von dem damaligen Bischofe St. Paulus erkannt… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Fidelis, S. (8) — 8S. Fidelis, M. (28. Oct.) Dieser hl. Fidelis war ein christlicher Soldat, der viele Heiden zum Glauben bekehrte und deßwegen unter der Negierung des Kaisers Maximian enthauptet wurde. Einer Uebertragung seiner Reliquien in die Kirche von Como… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Fidelis, SS. (3) — 3SS. Fidelis, Felix et 30 Soc. MM. (23. März). Diese Heiligen sind Martyrer in Afrika, die auch im Mart. Rom. genannt sind, jedoch so, daß der hl. Fidelis für sich allein, und unmittelbar darauf der hl. Felix mit zwanzig Andern erwähnt wird. (III …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Fidelis, S. (2) — 2S. Fidelis, (1. März), ein Martyrer in Rom, dessen Reliquien sich in der Jesuitenkirche zu Antwerpen befinden. S. S. Silvius. (I. 24.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Fidelis, S. (5) — 5S. Fidelis, C. (25. April). Dieser Heilige hat zu Spello (Hispellum) in Umbrien gelebt und ist daselbst gestorben. Vor der Stadt war ihm eine Capelle erbaut, wo viele kranke Kinder an seinem Grabe die Gesundheit erhielten. (III. 375.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”